Có nhiều cách giảm cân khác nhau, trong đó bao gồm dùng thuốc và các sản phẩm bổ sung có nguồn gốc thiên nhiên.
Chúng được cho là có thể giúp bạn giảm cân, hay ít nhất cũng làm cho việc giảm cân dễ dàng hơn kết hợp với các phương pháp khác.
Chúng có xu hướng hoạt động theo một hay nhiều cơ chế như sau:
- Giảm cảm giác thèm ăn, khiến bạn cảm thấy no hơn, do đó ăn ít đi.
- Giảm hấp thu các chất dinh dưỡng như chất béo, khiến bạn nạp vào ít ca-lo hơn.
- Tăng mức đốt cháy chất béo, khiến bạn tiêu hao nhiều ca-lo hơn.
Dưới đây là 12 loại thuốc và thực phẩm bổ sung giảm cân phổ biến đã được giới khoa học xem xét.
1. Garcinia Cambogia Extract (Chiết xuất quả Bứa)
Quả Bứa được biết đến rộng rãi trên toàn thế giới sau khi được mô tả trên chương trình truyền hình Dz. Oz vào năm 2012.
Đây là loại quả nhỏ màu xanh có hình dáng giống bí ngô. Vỏ quả chứa axit hidroxit citric (HCA). Đó là thành phần tích cực hoạt động trong chiết xuất quả bứa dùng làm thuốc ăn kiêng.
Hoạt động: các nghiên cứu trên động vật cho thấy rằng nó có thể ngăn không cho một loại enzim sản xuất ra mỡ trong cơ thể hoạt động và tăng mức serotonin, có tiềm năng giúp giảm thèm ăn (1, 2).
Tác dụng: một nghiên cứu trên 130 người so sánh quả bứa với một loại thuốc an thần. Giữa các nhóm không có sự khác biệt nào về cân nặng hay tỉ lệ mỡ trên cơ thể hết (3).
Một bài bình luận năm 2011 xem xét 12 nghiên cứu về quả bứa tìm ra rằng, trung bình nó giúp giảm được 0,88 kg cân nặng trong nhiều tuần (4).
Tác dụng phụ: chưa có báo cáo nào cho thấy nó gây ra tác dụng phụ nghiêm trọng, nhưng có một số nói về các vấn đề tiêu hóa nhẹ.
Điểm mấu chốt: Ngay cho dù quả bứa có thể giúp giảm cân ở mức tương đối thì tác dụng đó cũng nhỏ tới mức sẽ không ai để ý thấy hết.
Sản phẩm tham khảo: NatureWise Pure Garcinia Cambogia
2. Hydroxycut
Hydroxycut đã xuất hiện trên thị trường được hơn một thập kỷ và hiện tại đây là một trong những sản phẩm giảm cân phổ biến nhất trên thế giới.
Sản phẩm này có nhiều loại khác nhau, nhưng phổ biến nhất là “Hydroxycut.”
Hoạt động: nó chứa nhiều thành phần được khẳng định là giúp giảm cân, bao gồm caffeine và một số chiết xuất từ thực vật.
Tác dụng: một nghiên cứu chỉ ra rằng nó giúp giảm được 9,5 kg khối lượng trong phòng 3 tháng (5).
Tác dụng phụ: nếu mẫn cảm với caffeine thì bạn có thể trở nên lo lắng, dễ bị kích động, hay rùng mình, buồn nôn, tiêu chảy và dễ cáu kỉnh.
Điểm mấu chốt: không may là chỉ có một nghiên cứu duy nhất về sản phẩm này và không có thông tin gì về tác dụng lâu dài của nó hết.
Sản phẩm tham khảo: Hydroxycut Pro Clinical
3. Caffeine
Caffeine là chất có tác động đến trí não được tiêu thụ phổ biến nhất trên thế giới (6). Trong tự nhiên có thể tìm thấy nó trong cà phê, trà xanh và sô-cô-la đen, nó cũng được thêm vào nhiều loại đồ ăn và thức uống hỗn hợp.
Caffeine nổi tiếng là chất kích thích trao đổi chất và thường được thêm vào các sản phẩm bổ sung giúp giảm cân được bày bán trên thị trường.
Hoạt động: các nghiên cứu ngắn hạn đã chỉ ra rằng caffeine có thể kích thích trao đổi chất mạnh hơn lên tới 3 – 11%, và tăng lượng mỡ đốt cháy lên tới 29% (7, 8, 9, 10).
Tác dụng: một số nghiên cứu khác cho thấy rằng caffeine có thể giúp con người giảm cân ở mức tương đối (11, 12).
Tác dụng phụ: ở một số người, dùng nhiều caffeine có thể gây lo âu, mất ngủ, dễ bị kích động, hay cáu gắt, buồn nôn, tiêu chảy và các triệu chứng khác. Caffeine cũng gây nghiện và có thể giảm chất lượng giấc ngủ.
Chúng ta không thực sự cần dùng sản phẩm bổ sung hay thuốc có chứa caffeine. Các nguồn caffeine tốt nhất là cà phê và trà xanh chất lượng cao vốn cũng có chất chống ô-xi hóa và các tác dụng có lợi cho sức khỏe khác.
Điểm mấu chốt: caffeine có thể kích thức trao đổi chất và tăng đốt cháy mỡ ngắn hạn. Tuy nhiên, sức chịu đựng thuốc của con người có thể không kéo dài được lâu.
Sản phẩm tham khảo: ProLab Caffeine Maximum Potency
4. Orlistat (Alli)
Orlistat là một loại dược phẩm được bán khắp các quầy thuốc với cái tên Alli, và trong đơn thuốc nó được gọi là Xenical.
Hoạt động: loại thuốc giảm cân này hoạt động bằng cách ngăn giảm mỡ trong ruột, khiến cho bạn nạp vào ít ca-lo từ chất béo hơn.
Tác dụng: theo một bài phê bình quy mô lớn trên 11 nghiên cứu thì Orlistat có thể giúp giảm cân lên đến 2,7 kg nếu so với thuốc an thần (13).
Các lợi ích khác: Orlistat đã được chứng minh là giúp giảm huyết áp nhẹ và nguy cơ phát triển bệnh tiểu tường tuýp 2 tới 37% trong một nghiên cứu (14, 15).
Tác dụng phụ: loại thuốc này có nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến việc tiêu hóa, bao gồm đi ngoài phân lỏng, đầy hơi, thường xuyên khó kiểm soát hoạt động ruột và các tác dụng khác. Nó cũng có thể góp phần vào sự thiếu hụt các vitamin tan trong chất béo như vitamin A, D, E và K.
Các chuyên gia khuyến cáo là nên ăn theo chế độ ít béo khi dùng Orlistat để giảm tác dụng phụ đến mức tối thiểu.
Thú vị là chế độ ăn ít hydrat-cacbon (không dùng thuốc) đã được chứng minh là có hiệu quả ngang với việc kết hợp cả Orlistat và chế độ ăn ít hydrat-cacbon (16).
Điều then chốt: Orlistat, hay còn gọi là Alli hoặc Xenical, có thể giảm lượng chất béo bạn hấp thu vào khi ăn và giúp giảm cân. Nó có nhiều tác dụng phụ và một vài trong số đó khá gây khó chịu.
Sản phẩm tham khảo: Alli Weight Loss Aid Refill , Nutratech Orlistol Calorie Control Weight Loss Aid
5. Raspberry Ketones (Xê-ton quả mâm xôi)
Raspberry Ketone là chất được tìm thấy trong quả mâm xôi, nó tạo nên mùi đặc trưng cho loại quả này. Một chất tổng hợp khác của xê-ton quả mâm xôi được bán làm thuốc giảm cân.
Hoạt động: trong các tế bào mỡ đã bị phân lập ở chuột, xê-ton quả mâm xôi làm tăng mức giảm mỡ và nồng độ hoóc-môn adiponectin. Người ta tin nó có liên quan đến việc giảm cân (17).
Tác dụng: chưa có một nghiên cứu nào về xê-ton quả mâm xôi trên người ngoài một nghiên cứu trên chuột dùng thuốc liều cao cho thấy rằng nó giúp giảm cân (18).
Tác dụng phụ: có thể gây ra ợ hơi có mùi quả mâm xôi.
Điều then chốt: không có bằng chứng nào cho thấy xê-ton quả mâm xôi giúp giảm cân ở người, và các nghiên cứu trên chuột cho thấy nó chỉ hoạt động khi dùng thuốc liều cao.
Sản phẩm tham khảo: NatureWise Raspberry Ketones Plus+
6. Chiết xuất hạt cà phê xanh
Hạt cà phê xanh đơn thuần chỉ là hạt cà phê bình thường chưa rang. Chúng chứa hai chất caffeine và axit chlorogenic được tin là giúp giảm cân.
Hoạt động: caffeine có thể tăng đốt cháy mỡ còn axit chlorogenic làm chậm lại quá trình giảm carbonhydrates trong ruột.
Tác dụng: nhiều nghiên cứu trên người cho thấy rằng chiết xuất hạt cà phê xanh có thể giúp giảm cân (19, 20).
Một bài phê bình trên 3 nghiên cứu phát hiện ra rằng sản phẩm này giúp con người giảm được thêm 2,5 kg hơn thuốc an thần (21).
Các lợi ích khác: chiết xuất hạt cà phê xanh có thể giúp giảm nồng độ đường huyết và huyết áp. Nó cũng chứa hàm lượng chất chống ô-xi hóa cao (22, 23, 24, 25).
Tác dụng phụ: nó có thể gây ra tác dụng phụ giống caffeine. Axit chlorogenic trong nó cũng có thể gây tiêu chảy, và một vài người có thể dị ứng với hạt cà phê xanh (26).
Điều then chốt: chiết xuất hạt cà phê xanh có thể giúp giảm cân ở mức tương đối, nhưng hãy nhớ rằng nhiều nghiên cứu được ngành công nghiệp dược phẩm bảo trợ
Sản phẩm tham khảo: NatureWise Green Coffee Bean
7. Glucomannan
Glucomannan là một loại chất xơ có trong củ nưa chuông (elephant yam), còn được gọi là nưa konjac.
Hoạt động: Glucomannan hấp thu nước và trở nên đặc quánh. Nó tích tụ trong ruột và làm tăng cảm giác no giúp bạn ăn ít đi (27).
Tác dụng: ba nghiên cứu trên người cho thấy rằng Glucomannan khi kết hợp với chế độ ăn lành mạnh có thể giúp con người giảm từ 3,6 – 4,5 kg trong 5 tuần (28).
Lợi ích khác: Glucomannan là loại chất xơ có thể nuôi lợi khuẩn trong ruột. Nó cũng có thể giúp giảm đường huyết, mỡ máu và chất béo tự nhiên; nó rất hiệu quả trong điều trị táo bón (29, 30, 31).
Tác dụng phụ: nó có thể gây sưng phù, đầy hơi và phân lỏng; nó cũng có thể cản trở việc điều trị bằng thuốc uống nếu dùng cùng lúc.
Glucomannan phải được uống khoảng nửa giờ với nhiều nước trước khi ăn.
Điều then chốt: các nghiên cứu kiên định chỉ ra rằng glucomannan chứa chất xơ khi kết hợp với chế độ ăn lành mạnh có thể giúp giảm cân. Nó cũng giúp cải thiện nhiều tình trạng sức khỏe.
Sản phẩm tham khảo: NOW Glucomannan Pure Powder
8. Meratrim
Meratrim là một tân binh trong thị trường thuốc ăn kiêng. Nó là sự kết hợp của hai chiết xuất từ thực vật có thể thay đổi quá trình trao đổi chất của tế bào mỡ.
Hoạt động: người ta khẳng định rằng nó khiến tế bào mỡ khó sinh sôi nảy nở hơn, giảm lượng mỡ mà chúng lấy được từ dòng máu trong cơ thể, và giúp chúng đốt cháy mỡ dự trữ.
Tác dụng: đến nay thì chỉ có có một nghiên cứu về Meratrim được thực hiện. 100 người béo phì được áp cho chế độ ăn nghiêm ngặt ở mức 2000 ca-lo cùng với Meratrim hoặc thuốc an thần (32).
Sau 6 tuần, nhóm dùng Meratrim giảm được 5,2 kg và 11,9 cm vòng bụng. Họ cũng đã cải thiện được chất lượng cuộc sống, giảm lượng đường huyết, cholesterol và triglyceride.
Tác dụng phụ: không có tác dụng phụ nào được nói đến.
Điều then chốt: một nghiên cứu cho thấy rằng Meratrim giúp giảm cân và có nhiều tác dụng có lợi cho sức khỏe khác. Tuy nhiên, nghiên cứu này lại được bảo trợ nên chúng ta cần nhiều nghiên cứu hơn để có thể khẳng định.
Sản phẩm tham khảo: Meratrim® Pure Weight Loss Slimming Formula
9. Tinh chất trà xanh
Tinh chất trà xanh là thành phần có nhiều trong nhiều sản phẩm bổ sung giúp giảm cân. Đó là vì nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng chất chống ô-xi hóa chính trong nó là EGCG hỗ trợ đốt cháy mỡ.
Hoạt động: tinh chất trà xanh được tin là làm tăng hoạt động của chất dẫn truyền thần kinh, đây là loại hoóc-môn giúp đốt cháy mỡ (33).
Tác dụng: nhiều nghiên cứu trên người chỉ ra rằng tinh chất trà xanh có thể tăng cường đốt cháy mỡ giúp giảm cân, đặc biệt là mỡ bụng (34, 35, 36, 37).
Tác dụng phụ: chiết xuất trà xanh thường rất lành tính. Nó chứa một ít caffeine và có thể gây ra các triệu chứng ở người mẫn cảm với caffeine.
Thêm vào đó, tất cả những lợi ích về sức khỏe của việc uống trà xanh cũng có thể áp dụng cho tinh chất trà xanh.
Điều then chốt: trà xanh và chiết xuất trà xanh có thể giúp tăng đốt cháy mỡ thừa chút ít và giảm mỡ bụng.
Sản phẩm tham khảo: Zhou Nutrition Green Tea Extract
10. Axit linoleic liên hợp (CLA)
Axit linoleic liên hợp từng nhiều năm được coi là một sản phẩm giúp giảm mỡ hiệu quả. Nó là một trong những chất béo chuyển hóa “có lợi cho sức khỏe hơn” và có tự nhiên trong một số thực phẩm chứa chất béo từ động vật như pho-mát và bơ.
Hoạt động: CLA làm giảm cảm giác thèm ăn, đẩy mạnh trao đổi chất và kích thích giảm mỡ thừa (38, 39).
Tác dụng: theo một bài phê bình chuyên đề về 18 nghiên cứu khác nhau thì CLA giúp giảm 0,1 kg mỗi tuần trong 8 tháng (40).
Theo như một nghiên cứu khác từ năm 2012, CLA có thể khiến bạn giảm 1,3 kg nếu so với thuốc an thần (41).
Tác dụng phụ: CLA có thể gây ra tác dụng phụ về tiêu hóa và có thể gây hại nếu dùng trong thời gian dài, góp phần gây bệnh gan nhiễm mỡ, kháng insulin và các chứng viêm.
Điều then chốt: CLA là một sản phẩm bổ sung giúp giảm cân hiệu quả nhưng nó có thể gây hại khi dùng trong thời gian dài. Lượng cân nặng giảm được quá ít không đáng để gặp phải nguy cơ.
Sản phẩm tham khảo: NatureWise CLA 1250
11. Forskolin
Forskolin là tinh chất chiết xuất từ một loài thực vật thuộc họ bạc hà, được khẳng định là có tác dụng giảm cân.
Hoạt động: người ta tin rằng nó làm tăng nồng độ một hợp chất bên trong tế bào gọi là cAMP có tác dụng kích thích đốt cháy mỡ thừa (42).
Tác dụng: một nghiên cứu trên 30 đàn ông thừa cân và béo phì cho thấy rằng Forskolin giúp giảm mỡ và tăng cơ bắp trong khi không ảnh hưởng gì đến khối lượng cơ thể. Một nghiên cứu khác trên 23 phụ nữ thừa cân không mang lại kết quả nào hết (43, 44).
Tác dụng phụ: có rất ít thông tin về độ an toàn của sản phẩm này cũng như nguy cơ gây ra tác dụng phụ.
Điều then chốt: hai nghiên cứu nhỏ về Forskolin cho thấy các kết quả đối lập nhau. Tốt nhất nên tránh dùng sản phẩm này đến khi có thêm nhiều nghiên cứu nữa hoàn thành.
Sản phẩm tham khảo: Origin Labs 100% Pure Forskolin Extract
12. Cam đắng/Synephrine
Có một loại cam gọi là cam đắng chứa hợp chất synephrine. Synephrine có liên quan đến ephedrine (alkaloid kết tinh có màu trắng) được dùng làm một thành phần phổ biến trong nhiều công thức chế thuốc giảm cân.
Tuy nhiên, ephedrine đã bị Cục quản lí Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cấm dùng trong thuốc giảm cân do các tác dụng phụ nghiêm trọng.
Hoạt động: synephrine có cùng cơ thế hoạt động tương tự ephedrine nhưng ít có tác dụng hơn. Nó có thể làm giảm cảm giác thèm ăn và tăng đốt cháy mỡ thừa đáng kể (45).
Tác dụng: có rất ít nghiên cứu về synephrine, còn ephedrine đã được nhiều nghiên cứu chứng minh là giúp giảm cân đáng kể trong thời gian ngắn (46).
Tác dụng phụ: cũng như ephedrine, synephrine có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng liên quan đến tim. Nó cũng có thể gây nghiện.
Điều then chốt: synephrine là chất kích thích có tác dụng tương đối và chắc chắn là có tác dụng giảm cân trong thời gian ngắn. Tuy nhiên, tác dụng phụ có thể khá nghiêm trọng, vậy nên nó chỉ nên được dùng vô cùng cẩn thận.
Dược phẩm kê theo đơn
Thêm vào đó cũng có nhiều loại thuốc giảm cân được kê theo đơn được chứng minh là có hiệu quả. Những loại phổ biến nhất là Contrave, Belviq, Phentermine và Qsymia.
Theo một nghiên cứu vào năm 2014, ngay cả thuốc giảm cân kê theo đơn cũng không có tác dụng tốt như người ta hi vọng. Trung bình chúng có thể giúp bạn giảm tới từ 3 – 9% khối lượng cơ thể khi so với thuốc an thần (47).
Hãy nhớ rằng kết quả này chỉ có được khi bạn kết hợp với một chế độ ăn kiêng lành mạnh. Riêng bản thân chúng thì không làm được gì và chúng không phải là giải pháp cho bệnh béo phì, chưa kể đến nhiều tác dụng phụ của chúng nữa.
Thông điệp chính cần lưu ý
Trong số 12 sản phẩm trên đây thì có một số mang lại hiệu quả rõ ràng nhất đó là:
Giảm cân: Glucomannan, CLA và Orlistat (Alli).
Tăng đốt cháy mỡ bụng: caffeine và chiết xuất trà xanh.
Tuy nhiên tôi phải cảnh báo về Orlistat vì những tác dụng phụ khó chịu của nó và về CLA do tác động gây hại lên quá trình trao đổi chất.
Kết luận:
Các sản phẩm bổ sung này có thể có ích nhưng tác dụng chỉ vừa phải mà thôi.
Cắt giảm lượng hydrat-cacbon và ăn nhiều protein hơn vẫn là cách tốt nhất để giảm cân.
References:
[1] http://www.jbc.org/content/246/3/629.long
[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12349913
[3] http://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/188147
[4] https://www.hindawi.com/journals/jobe/2011/509038/
[5] https://benthamopen.com/contents/pdf/TOALTMEDJ/TOALTMEDJ-2-1.pdf
[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9889511
[7] http://ajcn.nutrition.org/content/49/1/44.long
[8] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7486839
[9] http://ajpendo.physiology.org/content/269/4/E671.short
[10] http://ajpendo.physiology.org/content/268/6/E1192.short
[11] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8061728
[12] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16076989
….
Theo Healthline
